Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu khái niệm công ty niêm yết là gì, những lợi ích của công ty niêm yết. Đồng thời, nội dung còn đề cập đến các quy định pháp lý cơ bản liên quan đến chào bán chứng khoán lần đầu ra công chúng và niêm yết chứng khoán.
Công ty niêm yết là gì?
Công ty niêm yết là doanh nghiệp mà cổ phiếu đã phát hành của công ty được giao dịch trên sàn chứng khoán. Khi đã trở thành công ty niêm yết, đồng nghĩa với việc công ty sẽ chịu sự quản lý chặt chẽ của cơ quan quản lý nhà nước về chứng khoán.
Tìm hiểu về công ty niêm yết
Công ty niêm yết là một loại hình của công ty đại chúng. Cổ phiếu của công ty đã phát hành được mua bán thông qua một sàn giao dịch. Mỗi cổ phiếu đại diện cho quyền sở hữu một phần vốn của công ty. Những cổ phiếu này có thể được mua và bán bởi các nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán.
Vì là một loại hình của công ty đại chúng, tất cả các công ty niêm yết đều phải chịu quản lý chặt chẽ của các sở giao dịch và Ủy ban Chứng khoán nhà nước. Hiện nay có hai sở giao dịch, gồm Sở giao dịch Chứng khoán Hà nội và Sở giao dịch Chứng khoán Hồ Chí Minh. Có nhiều yêu cầu pháp lý nghiêm ngặt mà các công ty niêm yết phải tuân thủ. Chẳng hạn, công ty phải công bố các báo cáo tài chính hàng quý và hàng năm đúng thời gian quy định.
Lợi ích đối với công ty niêm yết
Lợi ích lớn nhất là khả năng huy động nhanh chóng lượng vốn trên thị trường chứng khoán. Nhìn chung, việc huy động vốn cho công ty có thể được thực hiện qua một trong các hình thức sau:
– Phát hành trái phiếu với mức lãi suất vay xác định;
– Phát hành cổ phiếu để huy động lượng vốn nhàn rỗi của các cá nhân, tổ chức;
Ngoài ra, việc niêm yết trên sàn giao dịch chứng khoán mang lại cho công ty khả năng tiếp cận nhiều hơn với các phương tiện truyền thông. Đó cũng là cách mà nâng cao thương hiệu, thu hút sự chú ý của nhà đầu tư. Điều này cũng đồng nghĩa nhà đầu tư sẽ có lợi do truyền thông sẽ kích thích giá trị và tính thanh khoản cao hơn của cổ phiếu. Tuy nhiên, khi xuất hiện các thông tin bất lợi, giá cổ phiếu có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
Chào bán lần đầu ra công chúng – IPO
Để được niêm yết, công ty phải thực hiện các thủ tục phát hành lần đầu ra công chúng – IPO. Nghĩa là bằng cách gửi hồ sơ đăng ký chào bán cho Ủy ban chứng khoán nhà nước. Sau khi được chấp nhận, công ty niêm yết cổ phiếu trên sàn chứng khoán theo quy định.
Điều kiện, hồ sơ và thủ tục chào bán lần đầu ra công chúng theo yêu cầu của pháp luật về chứng khoán.
Điều kiện chào bán lần đầu ra công chúng
Để trở thành công ty niêm yết, công ty sẽ thực hiện chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng. Điều kiện chào bán chứng khoán ra công chúng được quy định tại Khoản 1, Điều 15, Luật chứng khoán năm 2019:
“a) Mức vốn điều lệ đã góp tại thời điểm đăng ký chào bán từ 30 tỷ đồng trở lên tính theo giá trị ghi trên sổ kế toán;
b) Hoạt động kinh doanh của 02 năm liên tục liền trước năm đăng ký chào bán phải có lãi, đồng thời không có lỗ lũy kế tính đến năm đăng ký chào bán;
c) Có phương án phát hành và phương án sử dụng vốn thu được từ đợt chào bán cổ phiếu được Đại hội đồng cổ đông thông qua;
d) Tối thiểu là 15% số cổ phiếu có quyền biểu quyết của tổ chức phát hành phải được bán cho ít nhất 100 nhà đầu tư không phải là cổ đông lớn; trường hợp vốn điều lệ của tổ chức phát hành từ 1.000 tỷ đồng trở lên, tỷ lệ tối thiểu là 10% số cổ phiếu có quyền biểu quyết của tổ chức phát hành;
đ) Cổ đông lớn trước thời điểm chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng của tổ chức phát hành phải cam kết cùng nhau nắm giữ ít nhất 20% vốn điều lệ của tổ chức phát hành tối thiểu là 01 năm kể từ ngày kết thúc đợt chào bán;
e) Tổ chức phát hành không thuộc trường hợp đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc đã bị kết án về một trong các tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế mà chưa được xóa án tích;
g) Có công ty chứng khoán tư vấn hồ sơ đăng ký chào bán cổ phiếu ra công chúng, trừ trường hợp tổ chức phát hành là công ty chứng khoán;
h) Có cam kết và phải thực hiện niêm yết hoặc đăng ký giao dịch cổ phiếu trên hệ thống giao dịch chứng khoán sau khi kết thúc đợt chào bán;
i) Tổ chức phát hành phải mở tài khoản phong tỏa nhận tiền mua cổ phiếu của đợt chào bán”.
Hình thức chào bán chứng khoán ra công chúng
Hình thức chào bán chứng khoán ra công chúng được quy định tại Khoản 19, Điều 4, Luật chứng khoán. Công ty có thể áp dụng:
a) Chào bán thông qua phương tiện thông tin đại chúng;
b) Chào bán cho từ 100 nhà đầu tư trở lên, không kể nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp;
c) Chào bán cho các nhà đầu tư không xác định.
Công ty niêm yết cổ phiếu trên sàn
Theo Điều 48, Luật chứng khoán, sau khi đã chào bán cổ phiếu ra công chúng, cổ phiếu của công ty phải được niêm yết, đăng ký giao dịch trên hệ thống giao dịch chứng khoán. Quá trình này được thực hiện thông qua thủ tục đăng ký niêm yết. Thường thì để tiết kiệm thời gian, các thủ tục sẽ được thực hiện qua một công ty cung cấp các dịch vụ về chứng khoán.
Công ty niêm yết là một hình thức của công ty đại chúng. Vì vậy, pháp luật quy định rất chặt chẽ về hoạt động của các công ty này. Lý do là bởi công ty đại chúng thường được sở hữu bởi nhiều cá nhân tổ chức, gọi là cổ đông. Tính chặt chẽ về mặt pháp lý chính là nhằm đảm bảo quyền lợi của các cổ đông đó.
